Po naszej stronie lustra

Około 13,8 mld lat temu coś się wydarzyło. Z małego punktu zaczęła się ekspansja naszego Wszechświata - wykreowała się czasoprzestrzeń i materia. To najbardziej tajemniczy moment w historii, Fred Hoyle prześmiewczo nazwał go "Big Bang" - Wielki Wybuch. Głównym wątkiem tej książki jest historia odkrywania budowy Wszechświata, jego ekspansji, a w szczególności symetrii i asymetrii, z jakimi mamy do czynienia w naszym otoczeniu. Mam tu na myśli symetrię względem czasu, ładunku i zwierciadła. Czy zjawiska fizyczne i chemiczne przebiegałyby tak samo, gdybyśmy mogli cofać czas lub zmienić cząstkom ładunek? W jednym z tych światów czas biegłby do tyłu, w drugim protony byłyby ujemne, a elektrony dodatnie - żylibyśmy w świecie antymaterii. Czy Alicja mogłaby żyć w Krainie po Drugiej Stronie Lustra? Czy jej kot mógłby bezpiecznie spożywać Lustrzane mleko? Żyjemy w cywilizacji, która wytworzyła zegarki prawoskrętne. We wszystkich krajach ruch samochodowy jest jednostronny - prawostronny lub lewostronny. Wybór niewłaściwego pasa ruchu kończy się tragicznie. Około 90% ludzi jest praworęcznych. Przyroda wybrała jako podstawowe cegiełki budujące organizmy żywe molekuły jednego rodzaju. Większość cząsteczek organicznych jest chiralna, czyli mają się do siebie tak, jak dłoń prawa do lewej. Są jak przedmiot i jego lustrzane odbicie, które z sobą się wzajemnie nie nakładają. Tak jak większość mechanizmów i konstrukcji zbudowanych przez człowieka jest ze śrub prawoskrętnych, tak natura zbudowała nas z cząsteczek do siebie przestrzennie pasujących - homochiralnych. W książce tej najszerzej opisuję historię odkrywania naszej biochemicznej homochiralności oraz ważne konsekwencje tego wyboru dla naszego życia. Brak tej wiedzy doprowadził w latach 50. ubiegłego wieku do tragedii talidomidowej. Pierwsze wydanie tej książki ukazało się w 1999 r. Od tego czasu upłynęło blisko 17 lat. We współczesnej historii rozwoju nauk przyrodniczych to długi okres. Dynamiczny rozwój wszystkich dyscyplin naukowych, umożliwia prowadzenie wielokierunkowych badań na skalę wcześniej niemożliwą. Dotyczy to zarówno badania najdalszych zakątków Wszechświata, jak i najdrobniejszych cząstek elementarnych. Dzięki współczesnym wyrafinowanym badaniom uczeni wciąż uzyskują nowe dane, potwierdzają wcześniejsze hipotezy, ale obserwują też nowe zjawiska, które rodzą kolejne pytania i wątpliwości. Początek XXI wieku umocnił teorie Wielkiego Wybuchu oraz Modelu Standardowego. Określono masę neutrin, potwierdzono eksperymentalnie istnienie bozonu Higgsa i po raz pierwszy dokonano detekcji fal grawitacyjnych. Wydanie II książki Po naszej stronie lustra zostało zaktualizowane i rozszerzone o nowe rozdziały oraz wzbogacone o wiele fotografii, które stały się publicznie dostępne w Internecie. To jedna z wielu postępowych zmian, które nastąpiły w ciągu ostatnich dwóch dekad. Składają się na nie: łatwość w docieraniu do źródeł informacji, dostęp do opracowań naukowych, prawie nieograniczona możliwość wymiany poglądów i kontaktów pomiędzy ludźmi. Możliwość poznania wielu utworów i oddalonych miejsc, a jednocześnie swoboda w przedstawianiu i publikowaniu własnych prac. Niniejsza książka jest pracą popularnonaukową, przeznaczoną dla szerokiego kręgu Czytelników - zwłaszcza osób młodych: maturzystów i studentów nauk przyrodniczych, którzy chcieliby szerzej poznać przedstawiane zagadnienia. Być może to Wam uda się rozwikłać jedną z wielu tajemnic Wszechświata. Serdecznie tego życzę Czytelnikom mojej książki. Autor