Rola historyczna Kozactwa dońskiego w walce z Turkami i Tatarami w jego najbardziej bohaterskim okresie (1637-1642)

Pojęcie Kozaczyzna w Polsce jednoznacznie wiąże się z Ukrainą i Kozakami zamieszkującymi nad Dnieprem. Historia Kozaczyzny dońskiej rzadko pojawia się w polskiej historiografii. Nie wiąże się bezpośrednio z dziejami państwa polsko-litewskiego, dlatego nie­- zbyt często jest obiektem zainteresowania polskich historyków. Odnaleziony w lwowskim archiwum rękopis pracy doktorskiej Jana Okołota, powstał na Uniwersytecie Wiedeńskim i został tam obroniony w 1922 roku. Prezentowana wersja, pow­s­ta­ła w latach 1926–1928 w wyniku procesu nostryfikacji dyplomu doktorskiego, dzięki namowom profesorów Adama Szelągowskiego i Stanisława Zakrzewskiego. Jest to unikalna w polskiej historiografii, nie znana, a mająca już blisko 100 lat, jedyna taka próba ujęcia losów Kozaczyzny dońskiej, w okresie jej szczytu potęgi w XVII wieku. Powinna zająć należne jej miejsce w polskiej kulturze. opracowanie, wstęp naukowy, przygotowanie do druku Maciej Franz Archiwum Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie Koncepcja utworzenia serii wydawniczej ma pozwolić nie tylko na wprowadzenie do obiegu historiograficznego najcenniejszych, a dotąd nieznanych prac, ale jednocześnie ma wskazać wagę i znaczenie prac badawczych po­dejmowanych nie tylko współcześnie, ale również wcześniej, w tym także w pierwszej połowie XX wieku. Ówczesny warsztat naukowy był inny niż obecnie. Inaczej konstruowano rozprawy doktorskie, kładąc nacisk na inne elementy. Obecnie publikacja tamtych dysertacji doktorskich pozwoli lepiej zrozumieć sposób, w jaki postrzegano krąg badawczy, do jakich zespołów docierano, jak budowano tezy badawcze i jak starano się je weryfikować. To, jak można sądzić, pozwoli lepiej zrozumieć specyfikę lwowskiej szkoły historycznej z pierwszej połowy XX wieku, która kontynuowała najlepsze tradycje polskiej szkoły historyków lwowskich. Oni to w XIX wieku znacząco przyczynili się do powstania polskiej historiografii, a następnie wytyczyli jej pierwsze obszary badawcze. Lwów, obok Krakowa i działającego tam Uniwersytetu Jagiellońskiego, był w tamtym czasie miejscem szczególnie ważnym dla rozwoju polskiej historiografii.