Zawstydzona tożsamość

Dostajemy do rąk książkę niezwykle ważną i wyjątkową, będącą oryginalnym na gruncie polskim przedstawieniem migracji, które eksponuje jej aspekt emocjonalny. Autor umiejętnie łączy emocje z zagadnieniami tożsamości, hierarchii kulturowej, zróżnicowań klasowych i globalnych zależności. Rozważania bezustannie oscylują tu między empirią a refleksją teoretyczną, co uznawane jest za właściwy sposób narracji w dzisiejszej antropologii. Książka jest przy tym żywa i po prostu wciągająca, a dzięki wnikliwemu zanurzeniu się w terenie zostaje nam odsłonięty fragment rzeczywistości, o której słyszymy, lecz o której w gruncie rzeczy niewiele wiemy. Publikacja wnosi wiele do studiów antropologicznych i migracyjnych. Z pewnością nie pozostanie bez echa i wzbudzi wiele dyskusji naukowych. Z recenzji prof. dra hab. Michała Buchowskiego Książka Marka Pawlaka – w odróżnieniu od licznych badań i publikacji na temat migracji z Polski – startuje z pozycji analizy sfery kultury, która dopiero od niedawna skupia uwagę badaczy. Chodzi o emocje, a konkretniej wstyd, który ma tu subtelną naturę i funkcję kulturową, będąc zarówno elementem kontroli społecznej, jak i narzędziem ludzkiej sprawczości. Autor, w najlepszej tradycji antropologicznej, eksploruje Innego i siebie samego. Jego poszukiwania są intelektualnie szczerą i odważną podróżą w głąb siebie jako człowieka, antropologa i Polaka, a także społeczeństwa, z którego pochodzi. Rezultatem jest jedna z najlepszych monografii na temat migracji, jakie ostatnio czytałem. Z recenzji dra Michała P. Garapicha Marek Pawlak, antropolog, pracownik Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz badacz Centrum Badań Migracyjnych (CeBaM) Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W swojej pracy naukowej skupia się głównie na zjawisku migracji transnarodowej, polityce tożsamości oraz emocjach, wyobrażeniach i reżimach mobilności. Prowadzi wielostanowiskowe badania etnograficzne dotyczące migracji i doświadczeń kryzysu ekonomicznego w Islandii oraz klasy społecznej, płci kulturowej i kulturowych kontekstów opieki w Norwegii.