Portrety Uczonych Profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego 1915−1945, M−Ż

Część druga (M-Ż) tomu drugiego "Portretów Uczonych" zawiera eseje biograficzne o wybitnych profesorach Uniwersytetu Warszawskiego działających głównie w okresie od wskrzeszenia polskiej uczelni w 1915 r. aż do końca okupacji niemieckiej w 1945 r. Początek tego przedziału czasowego to okres organizacji uczelni. Kadrę odrodzonego Uniwersytetu Warszawskiego stanowili początkowo członkowie warszawskiego środowiska naukowego, wykładowcy ośrodków akademickich Galicji, a także Polacy pracujący jako profesorowie w różnych uczelniach europejskich. Byli to ludzie urodzeni w ostatnich dekadach XIX w., którzy uzyskali wykształcenie na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, na polskojęzycznych uczelniach Galicji, a także na uniwersytetach w Rosji i innych państwach europejskich. Większość profesorów miała już za sobą bogatą karierę naukową, dla niektórych praca w odrodzonej stołecznej uczelni była ostatnim, niedługim etapem życia. W dwudziestoleciu międzywojennym profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego często pełnili także ważne funkcje państwowe, byli posłami, senatorami, ministrami – jednak w prezentowanych tekstach na pierwszy plan zawsze wysuwa się ich działalność naukowa i akademicka. Tom drugi "Portretów Uczonych" zawiera 97 esejów. Podobnie jak w tomie pierwszym także tu zostały zamieszczone artykuły opublikowane już dawniej z innych okazji. Ich autorami często byli wybitni uczeni, o których działalności na Uniwersytecie Warszawskim będzie mowa w tomie trzecim "Portretów Uczonych". Mamy więc na przykład esej Jerzego Pniewskiego o Stefanie Pieńkowskim, Władysława Tatarkiewicza o Zygmuncie Batowskim czy Witolda Doroszewskiego o Janie Baudouinie de Courtenay. Teksty pisane przez uczniów są świadectwem ciągłości pokoleniowej w społeczności Uniwersytetu: młodzi badacze z czasem sami stali się znanymi naukowcami, mistrzami dla kolejnych generacji. Trzeba zaznaczyć, że życie i działalność nauczycieli akademickich nie trzymają się ściśle ram czasowych 1915-1945 ustalonych dla tego tomu, dlatego też znalazło się w nim wielu profesorów, którzy przeżyli wojnę, kontynuując pracę naukową i dydaktyczną po 1945 r. Z kolei tom trzeci obejmuje także eseje o profesorach rozpoczynających swą karierę na UW w okresie międzywojennym. Trzy tomy "Portretów Uczonych" (podzielone na sześć części) zawierają teksty o wybitnych uczonych – profesorach Uniwersytetu Warszawskiego, których działalność naukowa, praca dydaktyczna i organizacyjna pozostały w pamięci szeroko pojmowanego środowiska naukowego. Bohaterowie esejów są związani ze wszystkimi dziedzinami nauki reprezentowanymi na Uniwersytecie Warszawskim: humanistycznymi, społecznymi, ścisłymi, przyrodniczymi, medycznymi i artystycznymi. Wybór nie był łatwy i wymagał wielu konsultacji. Warto zaznaczyć, że lista uczonych ograniczona jest do osób nieżyjących.